TNLT Nguyễn Bắc Truyển: Vì sao       đấu tranh cho tự do tôn giáo? Ngày 22/2/2025, ông Nguyễn Xuân Hiệp – Cố vấn Cao cấp của Dân biểu Liên bang Ro Khanna đại diện 2 vị trí Dân biểu Liên bang Ro Khanna và Zoe Lofgren trao tặng cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển bằng trí tưởng lục (giấy khen của Quốc Hội), ghi nhận nỗ lực tranh đấu của ông Truyền tôn cho nhân quyền và tự do giáo dục tại Việt Nam. Hải Di Nguyễn Vừa qua, sau Hội nghị Thượng đỉnh về Tự do Tôn giáo Quốc tế (Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế, viết tắt IRF Summit) tại Washington, DC, nhà hoạt động quyền tự do tôn giáo và cựu tù nhân tâm Nguyễn Bắc Truyển đã được cung cấp trên Radio Sài Gòn Houston ( đăng ngày 18/2/2025 ). Một trong các chủ đề của buổi phỏng vấn là về đấu tranh cho tự làm tôn giáo. Vì sao đấu tranh cho nhân quyền ở Việt Nam? Khi bắt đầu dấn thân vào con đường tranh đấu cho nhân quyền, ông Nguyễn Bắc Truyển đang làm kinh doanh. “Khi tôi được ra nước ngoài, được đến những đất nước phương Tây, cũng như những nước xung quanh Việt Nam, tôi nhận thấy người dân được nhà nước đảm bảo quyền về con người, cũng như đảm bảo quyền công dân. Từ đó tôi nhận ra Việt Nam chưa có những quyền này.” Nhìn người nghèo, ông “cảm thấy rất đau đớn, rất thương cho người Việt Nam mình, sống trong một hoàn cảnh rất khắc nghiệt, một chế độ rất tàn ác, chế độ tàn ác người dân, tàn ác lên đồng bào mình… Từ đó, tôi thấy phải làm gì để thay đổi đất nước này, để nó tốt hơn, làm nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam phải bảo dung với người dân hơn, lo cho người dân của mình, chứ không chỉ bòn rút của cải thiện của người dân, hay đàn áp bằng nhà nhà…” Vì sao chuyển sang tập trung vào tự làm tôn giáo? Năm 2006, anh ta bị bỏ tù lần thứ nhất với tội “Tuyên truyền chống Nhà nước XHCNVN” theo Điều 88 Bộ luật Hình sự. An bốn năm. “Tôi gốc là người Phật giáo Đại thừa. Nhưng vào tù lần thứ nhất, tôi được giam chung với những tín đồ Phật giáo Hòa Hảo. Tôi thấy hạnh phúc của họ rất lớn. Những người tín đồ Phật giáo Hòa Hảo hiền lành, chân chất, ở miền Tây Nam Bộ… họ là những người lương thiện, chỉ vì thực hiện đức tin của mình mà bị cầm tù.” Ông tìm được cô Bùi Thị Minh Phượng năm 2012, là tín đồ Phật giáo Hòa Hảo chân truyền. Họ kết hôn năm 2014, ông cải sang Phật giáo Hòa Hảo. Nhìn thấy cách nhà nước Việt Nam đàn áp, bắt bớ, cầm tù các tín đồ Phật giáo Hòa Hảo, ông Nguyễn Bắc Truyển quyết định tập trung vào quyền tự do tôn giáo. Phật giáo Hòa Hảo được áp dụng ra sao? “Năm 1988, 1989… nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam cho Phật giáo Hòa Hảo hoạt động, nhưng bên cạnh đó họ xây dựng một Ban Trị sự 'quốc doanh', do các đảng viên cộng sản là hội trưởng Ban Trị sự này, theo chỉ đạo của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam, cũng sẵn sàng đàn áp các tín đồ Phật giáo Hòa Hảo độc lập,” Nguyễn Bắc Truyền cho biết. “Hiện nay ở An Giang, làng Hòa Hảo nơi Đức Huỳnh Giáo chủ khai sáng đạo, đã được đổi tên. Nay chỉ là xã hội Phú Tân, họ xóa tên làng Hòa Hảo, nơi tôi gọi là thánh địa Hòa Hảo… Trên 1000 cơ sở giáo dục, từ trường học, viện đại học, bệnh viện, các phòng khám, giảng đường, đạo tràng, chùa… đã được nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam sử dụng viện trợ. Họ giao một phần cho Ban Trị sự quốc doanh, còn phần đông được bán đi cho các mục tiêu kinh doanh khác, hoặc bán đi cho tư nhân làm cơ sở chăn nuôi, trồng khoai.” Tài liệu nghiên cứu năm 2024 của Hiệp hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) về các tổ chức tôn giáo nhà nước điều khiển chức năng Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo (hay Ban Trị sự Phật giáo Hòa Hảo), và chính sách đàn áp của nhà nước Việt Nam. Ông Nguyễn Bắc Truyển cho biết nhà nước Việt Nam từ trước đến nay luôn đàn áp những tín đồ Phật giáo Hòa Hảo độc lập không muốn thuộc tổ chức do nhà nước dựng lên để yêu chế độ, kiểm soát tôn giáo. “Có người bị bắt, cầm tù nhiều năm liền. Bị bắt nhiều lần. Như trường hợp chú Võ Văn Thanh Liêm, trụ Quang Minh Tự tại huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Chú thích được bắt khoảng 40 lần. Nếu tổng số các câu trả lời phải có, thì có một số phương án không có, là khoảng 20 năm.” Theo một bài báo đăng ngày 2/10/2012 của RFA Tiếng Việt, ông Võ Văn Thanh Liêm được mãn hạn tù sau gần 7 năm trời và trở về ngày 2/5/2012 nên thân nhân, đồng đạo đến thăm. Bài viết trích lời tín đồ Phật giáo Hòa Hảo Võ Văn Diêm, tăng cường tu sĩ Võ Văn Thanh Liêm, nói: “Hồi anh tôi ở tù về thì chính quyền không cho ai vô thăm [anh Năm] tôi hết. Hôm nay anh ấy về cũng có mấy đứa cháu cũng như anh em đồng đạo đi đến, nhưng bị CA ngăn cản. Họ giả định dạng, mướn công cụ thực hiện động cơ đánh đập, làm té, đàn áp mình…” Bài viết cũng nhắc tới nhiều trường hợp tín đồ Phật giáo Hòa Hảo khác bị đánh tàn nhẫn, sách nhiễu, cầm tù, Đưa vào cảnh khốn cùng—nhà nước Việt Nam đàn áp một cách hệ thống với Phật giáo Hòa Hảo. Đấu tranh và tiện ích hai lần Ông Nguyễn Bắc Truyển tranh đấu không chỉ cộng đồng Phật giáo Hòa Hảo mà tự do tôn giáo nói chung ở Việt Nam. Trong một bài phỏng vấn trên Mạch Sống ngày 28/9/2023 , bà Mỹ Hạnh (Michelle Nguyễn), một trong những người tham gia vận động quốc tế tranh đấu tự do cho ông Nguyễn Bắc Truyển, cho biết: “Năm 2016, khi Bàn tròn Đa Tôn giáo Việt Nam được hình thành, đó là bàn tròn đa tôn giáo đầu tiên sau Bàn tròn Đa Tôn giáo nguyên thủy được thành lập ở Hoa Kỳ, Truyển là người điều phối viên đầu tiên… Đã làm việc với các nhóm giáo dục độc lập bị tổn hại khác nhau, liên kết, làm việc với các sứ quán phương Tây có mặt ở Việt Nam.” Cũng năm 2016, ông Nguyễn Bắc Truyển và bà Mỹ Hạnh cùng sáng lập Liên minh Chống Tra tấn – Việt Nam. Nhiều nhà hoạt động tôn giáo bị đánh đập tàn phá trong trại tạm giam hoặc nhà tù ở Việt Nam. Năm 2017, ông Nguyễn Bắc Truyển bị bắt—suốt sáu tháng, nhà cầm quyền hoàn toàn không báo tin—suốt sáu tháng, gia đình, bạn bè, người quen không ai biết ông đang ở đâu. Năm 2018, ông ra tòa và được tuyên án 11 năm tù tù, 3 năm quản chế với tội “Hoạt động kích động lật đổ chính quyền nhân dân” theo Điều 79, Bộ luật hình sự. Tự làm Tháng 9/2023, nhờ áp lực quốc tế, tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển được thả tự do sau 6 năm giam giam. Từ nhà tù, ông được đưa thẳng tới phi trường và sang Berlin, Đức cùng vợ. Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Ngày 2/4/2025 vừa qua, ông Nguyễn Bắc Truyển đã có mặt tại Hội nghị Thượng đỉnh để phát biểu tại diễn đàn, kể lại câu chuyện của mình, tố cáo chế độ Việt Nam đàn áp giáo, và cảm ơn hội nghị đã hỗ trợ và lên tiếng trong thời gian ông bị cầm tù. Tại hội nghị, ông cũng có dịp gặp trực tiếp những chức sắc, chính trị gia, những nhà vận động tự do tôn giáo trước đây đã kêu gọi nhà nước Việt Nam trả tự do cho ông. Thêm một bảng áp tôn giáo ở Việt Nam Trong khi tiếp tục rượt nói Việt Nam có tự do tôn giáo, nhà nước Việt Nam đã tìm ra cách mình chà đạp lên quyền rất căn bản này khi đưa ra quyết định cấm xuất cảnh với ba người đang trên đường đi Hoa Kỳ để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh. Như chính cựu tù nhân Nguyễn Bắc Truyển đã lên tiếng, Việt Nam cần phải được đưa vào danh sách CPC (Quốc gia cần quan tâm đặc biệt về vấn đề tự làm tôn giáo).